پلیمرهای جاذب رطوبت که به آنها «سوپرجاذبها» یا هیدروژلها نیز گفته میشود، ترکیباتی هستند که توانایی فوقالعادهای در جذب و نگهداری آب دارند. این مواد میتوانند چندین برابر وزن خود آب جذب کنند و بهصورت تدریجی آن را در اختیار ریشه گیاه قرار دهند. در شرایط کمآبی و خشکسالی، استفاده از این پلیمرها یک راهکار نوین برای افزایش بهرهوری آب در کشاورزی محسوب میشود.
عملکرد پلیمرهای جاذب رطوبت به این صورت است که پس از جذب آب، متورم شده و ذرات آب را در ساختار خود نگه میدارند. زمانی که رطوبت خاک کاهش مییابد، این آب بهتدریج آزاد میشود و در دسترس ریشهها قرار میگیرد. این ویژگی موجب میشود که نوسانات شدید رطوبتی خاک کاهش یافته و گیاه در شرایط پایدارتری رشد کند.
یکی از مهمترین مزایای استفاده از سوپرجاذبها، افزایش کارایی مصرف آب آبیاری است. در مناطق خشک و نیمهخشک، مصرف این ترکیبات موجب کاهش دفعات آبیاری و صرفهجویی قابلتوجهی در مصرف آب میشود. همچنین این مواد از شستوشوی سریع کودهای محلول جلوگیری کرده و باعث افزایش کارایی مصرف کودها میشوند.
پلیمرهای جاذب رطوبت در محصولات زراعی و باغی کاربرد گستردهای دارند. در کشتهای گلخانهای، افزودن این مواد به بستر کشت موجب پایداری رطوبت و رشد یکنواخت گیاهان میشود. در باغات میوه نیز مصرف این مواد در ناحیه ریشه موجب افزایش استقرار نهالها و کاهش تلفات ناشی از خشکی میشود.
از نظر زیستمحیطی، سوپرجاذبها معمولاً از ترکیبات سازگار با محیطزیست ساخته میشوند و پس از چند سال تجزیه شده و به خاک بازمیگردند. این ویژگی باعث شده که استفاده از آنها نه تنها به افزایش بهرهوری کمک کند، بلکه آسیبی به محیطزیست وارد نکند.
در نهایت میتوان گفت پلیمرهای جاذب رطوبت یک فناوری نوین و کارآمد در مدیریت منابع آب کشاورزی هستند. این ترکیبات با افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک و کاهش تنشهای آبی، به پایداری تولید و مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی کمک میکنند.