سولفات آمونیوم ((NH₄)₂SO₄) یکی از کودهای پرکاربرد در کشاورزی است که علاوه بر تأمین نیتروژن، منبعی ارزشمند از گوگرد نیز به شمار میرود. در خاکهای آهکی و قلیایی که در بسیاری از مناطق ایران گسترده هستند، این کود نقش ویژهای در اصلاح خاک و افزایش حاصلخیزی دارد.
نیتروژن موجود در سولفات آمونیوم به شکل آمونیومی است که به راحتی توسط گیاهان جذب میشود. این فرم نیتروژن در خاک تمایل به تثبیت در کلوئیدهای خاک دارد و نسبت به فرم نیتراتی کمتر در معرض شستوشو قرار میگیرد. در نتیجه، نیتروژن حاصل از این کود پایداری بیشتری در خاک دارد و میتواند در دسترس گیاهان برای مدت طولانیتری باقی بماند.
یکی از ویژگیهای مهم سولفات آمونیوم، خاصیت اسیدیکنندگی آن است. این کود پس از تبدیل آمونیوم به نیترات، یون هیدروژن آزاد میکند که موجب کاهش pH خاک میشود. در خاکهای آهکی و قلیایی ایران، این ویژگی بسیار ارزشمند است زیرا باعث افزایش حلالیت فسفر و ریزمغذیهایی مانند آهن، روی و منگنز میگردد.
گوگرد موجود در سولفات آمونیوم نیز نقشی حیاتی در متابولیسم گیاه دارد. این عنصر برای سنتز اسیدهای آمینه گوگرددار مانند متیونین و سیستئین ضروری است. همچنین گوگرد موجب بهبود کیفیت محصولات زراعی و باغی از نظر طعم، عطر و ارزش غذایی میشود.
از نظر مدیریت مصرف، سولفات آمونیوم معمولاً به صورت چالکود یا در سیستمهای آبیاری قطرهای مصرف میشود. ترکیب آن با کودهای فسفاته در خاکهای آهکی بسیار توصیه میشود زیرا با کاهش pH موضعی، جذب فسفر را افزایش میدهد.
در نهایت، سولفات آمونیوم یک کود چندمنظوره است که همزمان نیتروژن و گوگرد را در اختیار گیاه قرار میدهد و با کاهش قلیائیت خاک، جذب سایر عناصر غذایی را افزایش میدهد. استفاده علمی و هدفمند از این کود میتواند بهرهوری خاکهای آهکی ایران را به شکل چشمگیری ارتقا دهد.